Voordelen van de paren- en groepshuisvesting

20. November 2025 — TwinHousing, Wetenschap#Groepshuisvesting #Minigroep #Paar
Gezamenlijke kalveropfok vergroot het dierenwelzijn en de melkopbrengst. Waarom paren- en groepshuisvesting voordelen brengen voor kalveren en boeren, ontdekt u hier.

De vraag over de optimale kalveropfok wordt in de praktijk en in de wetenschap al jarenlang intensief besproken. Met name de vergelijking tussen individuele huisvesting, parenhuisvesting en groepshuisvesting staat centraal. Nieuwe onderzoeken laten zien: het sociaal huisvesten van kalveren – bijvoorbeeld in paren of kleine groepen – heeft zowel op de korte termijn als op de lange termijn een positief effect op de gezondheid, het gedrag en de prestaties van de dieren. Dit artikel is een samenvatting van een publicatie van dr. Jason Hayer, Hofgut Neumühle.

Traditionele kalverhuisvesting: individuele huisvesting als standaard

In Duitsland is het nog steeds gebruikelijk, dat kalveren kort na de geboorte worden gescheiden van hun moeder en eerst individueel gehuisvest worden. Pas na twee tot drie weken worden ze in kleine groepen gehuisvest. Internationaal vergeleken zijn er duidelijke verschillen te zien:

Terwijl de kalveren in Ierland, Spanje en Griekenland van begin af aan in groepen opgroeien, brengen de kalveren in de VS de hele drinkfase in individuele huisvesting door. Onder natuurlijke omstandigheden zouden kalveren echter van begin af aan opgroeien in een sociale omgeving met soortgenoten en moederkoeien.

Voordelen van de sociale kalveropfok

Net als bij mensen en andere dieren is de eerste levensfase buitengewoon bepalend. Het sociale contact heeft een erg positief effect op de verschillende aspecten van de diergezondheid, het gedrag en de prestaties. Ook wetenschappelijke onderzoeken tonen aan, dat kalveren in paren- of groepshuisvesting talrijke korte termijn-voordelen hebben ten opzichte van individueel gehuisveste dieren:

  • hogere voer- en wateropname, vóór en na het spenen.
  • betere dagelijkse toenames.
  • minder stress en angst in nieuwe situaties.
  • betere tolerantie voor stress bij omstallen, bij het spenen of bij pijnlijke ingrepen.
  • hogere cognitieve vaardigheden –kalveren uit parenhuisvesting leren sneller en passen zich beter aan veranderingen aan.

Conclusie: kalveren, die sociaal worden opgefokt, zijn sterker, nieuwsgieriger en stressbestendiger.

Verschillen in de geestelijke ontwikkeling

Een verklaring daarvoor wordt geleverd door onderzoeken over de geestelijke ontwikkeling van kalveren. In deze onderzoeken werden kalveren uit individuele en parenhuisvesting aan speciale tests onderworpen om hun cognitieve vaardigheden te evalueren. Kalveren uit individuele en parenhuisvesting leerden in het begin even snel. Bij de overgang naar een omkerende leertest (zie grafiek) lieten echter gesocialiseerde kalveren uit de parenhuisvesting een duidelijk beter aanpassingsvermogen zien, wat wijst op een hogere geestelijke ontwikkeling en een betere beheersing van nieuwe situaties.

Langdurige effecten: meer melkopbrengst en gezondere koeien

De voordelen eindigen niet bij de kalverleeftijd. Ook op de lange termijn laat de sociale kalveropfok positieve effecten zien. Onderzoeken waarin de invloed van de kalveropfok op de toekomstige prestaties in het leven worden onderzocht zijn langdurig en komen daarom niet bijzonder vaak voor. Maar uit de beschikbare onderzoeken blijken de volgende trends:

  • Hogere melkopbrengst: koeien uit parenhuisvesting lieten in de eerste lactatie een neiging tot hogere melkopbrengst zien.
  • Minder vruchtbaarheidsproblemen en een hoger overlevingspercentage tot aan de eerste lactatie.
  • Actiever gedrag als vaarzen: dieren uit parenhuisvesting waren nieuwsgieriger, beweeglijker en minder angstig. Ze brachten meer tijd door met het opnemen van voer – ook bij een hoge stalbezetting.
  • Betere integratie: minder vermijdingsgedrag ten opzichte van soortgenoten, sterkere sociale bindingen en groter doorzettingsvermogen.

Dierenwelzijn en rendabiliteit: een win-win voor iedereen

Een sociale kalverhuisvesting is niet alleen goed voor de dieren, maar ook voor de bedrijven:

  • Werk- en ruimtebesparender dan individuele huisvesting.
  • Stressbestendige kalveren verlichten het management met name bij het gebruik van technologie, waaraan de dieren zich telkens opnieuw moeten aanpassen (drinktechniek, voerrobots, automatische melksystemen, enz.).
  • Toekomstige wettelijke uitdagingen: de Europese Autoriteit voor de Voedselveiligheid (EFSA) adviseert om individuele huisvesting zoveel mogelijk te vermijden.

Daarmee is duidelijk: paren- en groepshuisvesting zijn een toekomstbestendig model dat dierenwelzijn en rendabiliteit verbindt.

Conclusie: kalveren gezamenlijk opfokken is de moeite waard

De resultaten zijn duidelijk: sociaal opgefokte kalveren ontwikkelen zich beter, zijn minder angstig en presteren later meer. Daarvan profiteren het dierenwelzijn, de melkopbrengst en de boerinnen en boeren even veel.

Wie zich bezighoudt met kalveropfok, moet de paren- en groepshuisvesting ernstig in overweging nemen – de wetenschap toont aan: gezamenlijk opgroeien maakt sterk.

Om kennisleemtes in dit gebied op te vullen, voert het Hofgut Neumühle samen met andere partners het door BMEL gesubsidieerde project “Kalbzu2t” uit. Een doel van het project is de vergelijking van verschillende huisvestingsvormen (individuele, paren- en groepshuisvesting voor kleine groepen) in de eerste 28 levensdagen en het onderzoek van hun effecten op de latere prestaties als melkkoe of mestkoe.

Contact
Handboek Kalf

Holm & Laue Handboek Kalf